|
6. Τα ψάρια ως μέρος οικοσυστημάτων υπό εκμετάλλευση
6.1. Τροφικά πλέγματα και τροφικά επίπεδα
Οι πληθυσμοί των ψαριών δεν ζουν μόνοι τους. Αντίθετα, είναι ενσωματωμένοι σε οικοσυστήματα στα οποία εκτελούν τους ρόλους τους ως θηρευτές και λείες άλλων οργανισμών, περιλαμβανομένων και των μεγαλύτερων ψαριών.
6.2. Τροφικά επίπεδα και μέγεθος
Ο ρόλος των ψαριών μέσα στα οικοσυστήματα είναι κυρίως συνάρτηση του μεγέθους τους: τα μικρόσωμα ψάρια είναι λογικό να έχουν μεγαλύτερο αριθμό θηρευτών απ’ ότι τα μεγαλόσωμα ψάρια. Από την άλλη πλευρά, διάφορες ανατομικές και φυσιολογικές προσαρμογές μπορεί να οδηγήσουν σε τροφική εξειδίκευση, καθιστώντας τα είδη ικανά να λειτουργούν ως φυτοφάγα, με τροφικό επίπεδο (TL) 2,0, ή ως σαρκοφάγα με τροφικά επίπεδα που γενικά ποικίλλουν από 3,0 ως περίπου 4,5. Επιπλέον, το τροφικό επίπεδο ενός είδους αλλάζει κατά τη διάρκεια της οντογένεσής (ontogeny) του. Οι προνύμφες, που καταναλώνουν φυτοφάγο ζωοπλαγκτό (δηλ. ζωοπλαγκτό που καταναλώνει φυτοπλαγκτό και έτσι έχει TL =2.0), έχουν ένα τροφικό επίπεδο κοντά στο 3,0. Τα ιχθύδια καταναλώνουν μεγαλύτερο ζωοπλαγκτό και μικρά ψάρια ή βενθικά ασπόνδυλα, γεγονός που οδηγεί στην αύξηση του τροφικού τους επιπέδου. Η μέγιστη τιμή του τροφικού επιπέδου είναι περίπου 4,5 για τα αμιγώς ιχθυοφάγα, μεγαλόσωμα είδη.
6.3. Περιγραφή τροφικών πλεγμάτων
Για τυπικές περιγραφές του ρόλου των ψαριών στα οικοσυστήματα και των αντιδράσεων τους σε αλλαγές της έντασης αλιείας καθώς και σε άλλες, ο αναγνώστης παραπέμπεται στο λογισμικό ανάπτυξης οικολογικών μοντέλων Ecopath (www.ecopath.org). Το Εcopath και η FishBase συνδέονται στενά μέσα από μια ιδιαίτερη επιλογή που έχει η FishBase να συλλέγει και να τυπώνει τις απαραίτητες πληροφορίες για τα είδη μιας συγκεκριμένης περιοχής ή ενός οικοσυστήματος, έτσι ώστε τα μοντέλα των περιοχών αυτών, ή των οικοσυστημάτων, να μπορούν να δομηθούν με ευκολία στη συνέχεια χρησιμοποιώντας το Ecopath.
Εργασία για το φοιτητή:
· Χρησιμοποιήστε τα δεδομένα από τη σύνθεση της δίαιτας που τυποποιήθηκαν προηγουμένως (δείτε ενότητα 3.7 ‘Ποικιλία τροφής και διατροφικών συνηθειών’, παραπάνω) και υπολογίστε το τροφικό επίπεδο με βάση τα τροφικά επίπεδα της λείας (Πίνακας 3.2). · Συγκεντρώστε εργασίες για τη σύνθεση της δίαιτας για διαφορετικά μεγέθη του ίδιου είδους, κατά προτίμηση για τον ίδιο πληθυσμό, και δείξτε ότι το τροφικό επίπεδο αλλάζει με την οντογένεση [Υπόδειξη: για τα Μεσογειακά είδη δείτε Stergiou & Karpouzi 2002.] · Επιλέξτε το θαλάσσιο οικοσύστημα της Μεσογείου και εκτελέστε την επιλογή της FishBase η οποία εξάγει πληροφορίες για τα είδη αυτού του οικοσυστήματος. Χρησιμοποιήστε τις πληροφορίες αυτές για να σχεδιάσετε ένα τροφικό πλέγμα ενσωματώνοντας πληροφορίες για τη δίαιτα των κυριότερων ειδών ψαριών και ασπονδύλων της Μεσογείου. Κάντε το ίδιο για τις Ελληνικές θάλασσες. [Υπόδειξη: χρησιμοποιήστε την επιλογή Πληροφoρίες ανά Χώρα (Information by Country).]
Θέματα που σχετίζονται με τα τροφικά πλέγματα και καλύπτονται στη FishBase
|